tekst

Philip Metten

In zijn solotentoonstelling in Netwerk Aalst kijkt kunstenaar Philip Metten (°1977, Genk) zowel vooruit als achteruit. In de twee beuken van de tentoonstellingsruimte van Netwerk gunt de kunstenaar de toeschouwer een blik op een project dat in de nabije toekomst zal gerealiseerd worden alsook op drie projecten die in het recente verleden werden gerealiseerd.

Het centrale project van de tentoonstelling is ESSEN, een ontwerp voor het interieur van een restaurant dat in de komende maanden uitgevoerd wordt en in 2017 open gaat. Net als bij voorgaande projecten, keerde de kunstenaar voor het ontwerp van ESSEN terug naar een tekening. De praktijk van het tekenen vormt immers de grondslag voor het werk van Philip Metten. Tekeningen leveren de basis schema’s voor sculpturen, prints, wand reliëfs, alsook voor de grotere architecturale projecten die hij recent realiseerde, zoals de veelgeprezen transformatie van een café in Antwerpen (BAR, 2013), de scenografie voor een groepstentoonstelling in Extra City Kunsthal, Antwerpen (The Corner Show, 2015), of recentelijk de gevel van de galerie Kai Matsumyia in New York (153. Stanton, 2015). Voor BAR extrudeerde Metten een ruitvormige tekening horizontaal tot een sculpturaal interieur. Dezelfde tekening lag aan de basis van de scenografie voor The Corner Show. Via ditmaal een verticale extrusie van de tekening creëerde de kunstenaar een vestibule alsook een bouwdoos van sculpturale wandelementen die over de tentoonstellingsruimte van Extra City konden verdeeld worden. Voor 153. Stanton voorzag Philip Metten de galerie in New York van een sculpturale façade door nu een cirkelvormige tekening architecturale dimensies te verlenen.

Voor ESSEN keerde Philip Metten terug naar een tekening uit 2008, waar hij vervolgens een tegelijk sculpturale als architecturale bewerking op uitvoerde. Daarvoor vertrok de kunstenaar van de specifieke ruimte waarin het restaurant terecht komt. ESSEN wordt gehuisvest in een L-vormige ruimte met een adres aan het recent heraangelegd Vinçotte-plein in het hart van de volkse wijk van Borgerhout. In tegenstelling tot zijn vorige projecten verleende de kunstenaar de tekening hier geen volume, maar plooide hij dezelfde tekening tweemaal tot een enveloppe die hij vervolgens met een kwart slag gedraaid in het casco interieur schoof. De twee tekeningen raken elkaar in het midden van het restaurant. De basistekening werd, vergelijkbaar met het interieur van de vestibule voor The Corner Show, vertaald in een aluminium skelet dat opgevuld wordt met houten parket dat van vloer, over wand tot het plafond doorloopt. Een grillige, maar doorlopende lijn in het skelet die de kunstenaar door een lichtstrook verving, loopt als een ader doorheen de ruimte. De lijnentekening verleent het interieur niet zozeer een rationele ordening als dat het de cartesiaanse logica van de ruimte ontwricht, naar analogie van wat de architectuurcriticus Charles Jencks in zijn boek Late Modern Architecture als het ‘irrationale grid’ heeft bestempeld. Boeken over architectuur, en over Japanse architectuur in het bijzonder, liggen steevast op de tafel van de kunstenaar. Het werk van architecten als Kisho Kurokawa, Arata Isozaki, maar ook Hans Hollein of John Hejduk fungeren als een continue bron van inspiratie.

Bezoekers aan de tentoonstelling in Netwerk Aalst krijgen een unieke primeur. In de linker beuk van de tentoonstellingsruimte plaatste Philip Metten een ruwe versie van de enveloppe die na afloop van de tentoonstelling effectief in de voorste ruimte van het restaurant zal geschoven worden. We hebben dus niet te maken met een schaalmodel of maquette op ware grootte, maar met een concreet bouwcomponent van het toekomstige restaurant. Op verrassende wijze speelt de kunstenaar met de conventies van een architectuurtentoonstelling. Het element dat bezoekers in Netwerk kunnen betreden, betreft geen maquette voor een al dan niet te realiseren project, en al evenmin een restant van een teloorgegaan gebouw. Dit element zal volgend jaar daadwerkelijk de toegang tot het restaurant vormen. De onafgewerkte staat van het element – enkel het skelet, de lichtstraat en de vloer zijn aanwezig – versterkt bovendien het spel met de temporele logica van het schaalmodel. Het element voor ESSEN houdt het midden tussen een ruïne en bouwwerf uit een sci-fi film. Het dient zich aan als een futuristisch wrakstuk dat in Netwerk is aanbeland.

Cinema en film hebben dan ook steeds als een belangrijke referentie en bron van inspiratie gevormd voor Philip Metten – als jonge kunstenaar werkte hij in een videotheek in Antwerpen, wat hem de kans gaf op dagelijkse basis films te bekijken. De opmerkelijke fusie van toekomst en prehistorie in zijn persoonlijke beeldtaal heeft Philip Metten ontegensprekelijk te danken aan zijn voorkeur voor B-films en sci-fi, een genre waarin het retrograde en het futuristische vaak samengaan. Het element van ESSEN, maar ook het uiteindelijke restaurant, herinneren onwillekeurig aan de architecturale universa van films als Fritz Lang’s Metropolis (1927), Jacques Tati’s Mon Oncle (1958), Ridley Scott’s Blade Runner (1982), of Christopher Nolan’s Inception (2010).

De vooruitblik in de linkerbeuk van de tentoonstellingsruimte in Netwerk Aalst balanceert Philip Metten in de rechterbeuk uit met een retrospectief luik. Drie projecten van verschillende aard, programma en schaal komen hierbij aan bod. Voorafgaand aan de verbouwing van het restaurant (ESSEN), transformeerde de kunstenaar een café (BAR), ontwierp hij een scenografie voor een groepstentoonstelling (The Corner Show), en bekleedde hij de gevel van een galerie (153. Stanton). Verspreid over 8 tafels toont de kunstenaar voor het eerst de tekenpraktijk die aan zijn architecturale projecten vooraf gaan. Ter voorbereiding van elk ontwerp herwerkt de kunstenaar veelvuldig een van de vele ‘moedertekeningen’ die hij vroeger heeft gemaakt. Het rijke palet aan schetsen en collages laat zien hoe de kunstenaar geduldig maar intens de respectievelijke tekeningen telkens opnieuw ‘doorwerkt’ tot de gewenste grafische configuratie, ruimtelijke structuur en materiële uitwerking bereikt is.

Met de tentoonstelling in Netwerk maakt Philip Metten staat op van ruim 3 jaar experiment in het nevelige veld van kunst en architectuur. Over de 4 gepresenteerde projecten heen laat de kunstenaar zien dat hij weigert kant te kiezen en met opzet de disciplinaire verschillen opheft. Vrijelijk beweegt hij zich tussen de respectievelijke media en regimes van kunst en architectuur. Sculptuur, tekening, interieur en gebouw worden in zijn werk tot een vaak caleidoscopische intensiteit gebracht. De semantische regimes van kunst en architectuur leveren de referentiekaders, maar de resultaten van zijn sculpturale exploratie van architectuur, dan wel de architecturale verkenning van de sculptuur weerstaan eenvoudige classificatie.

Wouter Davidts

Deze tentoonstelling kadert in het Europese cultuurproject Understanding Territoriality Identity, Place and Possession en kwam tot stand met steun van het Creative Europe programma van de Europese Unie. De kunstenaar uit zijn bijzondere dank aan: Leon Duyck, Wouter Davidts, Eva De Leener, Jan Kempenaers, Kris Kimpe, Klaas Janzoons & Tina Van de Moortel, Vladimir Novak, Roalt Zuidervaart en KASK School of Arts, Gent.

06.04.2016

kunstenaar

Philip Metten